Od 2018 r. w życie wejdą przepisy, które doprowadzą do kompleksowych i radykalnych zmian w prawie podatkowym, jakich nie doświadczyliśmy od wielu lat. Oto lista 13 najistotniejszych zmian:
1. Mechanizm podzielonej płatności (Split payment)
Ma zapewnić większą stabilność wpływów z VAT i być narzędziem do walki z unikaniem płacenia tego podatku. Zapłata za towar lub usługę (odpowiadająca wartości sprzedaży netto) jest płacona przez nabywcę na rachunek rozliczeniowy dostawcy, lub jest rozliczana w inny sposób. Natomiast pozostała zapłata odpowiadająca kwocie VAT, jest płacona na specjalny rachunek bankowych dostawcy – tzw. rachunek VAT.
Mechanizm podzielonej płatności znajdzie zastosowanie wyłącznie do transakcji między przedsiębiorcami. Jego wykorzystanie będzie dobrowolne, a decyzja o tym należeć będzie do nabywcy, który skorzysta na zastosowaniu mechanizmu (np. unikając solidarnej odpowiedzialności za zobowiązanie podatkowe). Zmiany nie wpłyną na zakupy dokonywane przez konsumentów (nieprowadzących działalności gospodarczej). Mają wejść w życie od kwietnia 2018 r.
2. Sankcje w VAT za płatność na konto niezgłoszone do urzędu skarbowego
Wprowadzony zostanie rejestr podatników wykreślonych z rejestru VAT (tzw. czarna lista). – Dokonanie płatności na rzecz takiego podatnika wiązać się będzie z wyższym ryzykiem zakwestionowania prawa do odliczenia podatku VAT – ostrzegają eksperci Grant Thornton. Druga, „Biała lista” obejmie zgłoszone do urzędu skarbowego numery rachunków bankowych przedsiębiorców. Płatności powyżej 15 tys. zł (ok. 3500 EUR) dokonane na rachunek, który nie został zgłoszony do urzędu, nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów. Co więcej, podatnik będzie solidarnie odpowiadał ze sprzedawcą za zaległości podatkowe kontrahenta.
Podatnicy będą mieli możliwość prześledzenia całej historii rejestracji kontrahentów dla celów VAT, co umożliwi im weryfikację, jaki był w wybranym momencie ich status. Wykaz ma być aktualizowany raz na dobę (oprócz dni ustawowo wolnych od pracy), natomiast informacja o podatnikach wykreślonych z rejestru będzie utrzymywana w wykazie przez 12 miesięcy.
3. STIR – system blokujący konta firm podejrzanych o wyłudzenie podatku
System teleinformatyczny izby rozliczeniowej, w skrócie STIR ma umożliwić organom podatkowym blokowanie rachunku firmy w przypadku podejrzenia, że wykorzystuje ona działalność banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK) do oszustw podatkowych. Zablokowanie rachunku podatnika może trwać 72 godzin, a w określonych przypadkach – nawet 3 miesiące. Izba rozliczeniowa opracuje tzw. wskaźniki ryzyka wykorzystywania danego konta do oszustw skarbowych. Wskaźniki te będą ustalane na podstawie algorytmów opracowanych z uwzględnieniem doświadczeń sektora bankowego w przeciwdziałaniu wykorzystania usług do przestępstw karnych i karnoskarbowych.
4. Wyższa kwota wolna od podatku
Od 1 stycznia 2018 roku osoby zarabiające rocznie do 8 tys. zł nie zapłacą podatku. Przed 2017 rokiem kwota wolna od podatku wynosiła dla wszystkich 3091 zł, co w praktyce oznaczało zmniejszenie podatku o 556,02 zł. Konieczność zmiany kwoty wolnej wymusił na politykach Trybunał Konstytucyjny, który uznał, że kwota wolna od podatku, która jest mniejsza, niż minimum socjalne, jest sprzeczna z ustawą zasadniczą.
5. Wyższe koszty uzyskania przychodu twórców
Podniesiono także o 100 proc. limit kosztów uzyskania przychodu dla twórców – do kwoty 85 528 zł. Gdy praca ma charakter twórczy, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, u pracownika stosuje się 50-proc. koszty uzyskania przychodów. Łączne 50-proc. koszty uzyskania przychodu nie mogą przekroczyć połowy kwoty będącej górną granicą pierwszego przedziału skali podatkowej – w 2017 r. limit ten wynosi 42764 zł. Jednak od 2018 r. ma on wynieść już 85 528 zł.
6. Opodatkowanie nieruchomości komercyjnych
Od 1 stycznia wejdzie w życie tzw. minimalny podatek dochodowy (w wysokości 0,035 proc. za każdy miesiąc) dla właścicieli nieruchomości komercyjnych o wartości przekraczającej 10 mln zł (chodzi między innymi o biura, centra handlowe i domy towarowe). Ma to uszczelnić system płacenia podatków przez np. podmioty handlowe. Podatek od nieruchomości komercyjnych podlegać będzie odliczeniu od podatku dochodowego.
7. Zmiana zasad opodatkowania przychodów z najmu
Od 2018 roku zmienią się też zasady opodatkowania najmu. Obecnie dochody z najmu i dzierżawy uzyskiwane przez osoby fizyczne poza działalnością gospodarczą opodatkowane są według stawek 18 i 32 proc. Możliwe jest też skorzystanie z preferencyjnego sposobu rozliczania poprzez stosowanie zryczałtowanej stawki 8,5 proc.
W nowych regulacjach zaproponowano ograniczenie stosowania stawki ryczałtu 8,5 proc. do przychodów z najmu nieprzekraczających rocznie 100 tys. zł. Przewidziano ponadto wprowadzenie stawki ryczałtu 12,5 proc. od nadwyżki przychodów z najmu (poza działalnością gospodarczą) ponad 100 tys. zł.
8. Cała Polska wielką Specjalną Strefą Ekonomiczną
Nie będzie wyznaczonych specjalnych stref ekonomicznych. Pomoc publiczna udzielana w formie zwolnienia podatkowego ma być dostępna dla inwestycji na terenie całego kraju (utworzenie nowego zakładu produkcyjnego oraz reinwestycje). Projekt spełniający ustalone wymagania może uzyskać wsparcie sięgające nawet 50 proc. kosztu nowej inwestycji. Decyzje o wsparciu będą wydawane na czas oznaczony, nie krótszy niż 10 lat i nie dłuższy niż 15 lat. Ministerstwo Rozwoju zakłada, że do 2027 roku miałoby w ten sposób powstać nawet 158,3 tys. miejsc pracy.
9. Zwolnienie z podatku zysków kapitałowych
Od 1 stycznia 2018 roku ograniczona zostanie też lista przychodów (dochodów) z tytułu udziału w spółce kapitałowej, które korzystać będą ze zwolnienia z opodatkowania. – Nie będą opodatkowane wyłącznie dywidendy, kwoty zysków przeznaczone na podwyższenie kapitału zakładowego oraz tzw. niepodzielone zyski w przypadku przekształcenia osoby prawnej w spółkę osobową. Z katalogu zwolnień usunięto m.in. dochody z umorzenia udziałów (automatycznego czy przymusowego) oraz dochody z likwidacji spółki kapitałowej
10. Ograniczenie zaliczania w kosztach uzyskania przychodów wydatków na usługi niematerialne
W ramach zaproponowanych zmian w Ustawie CIT znacząco zostanie ograniczona wysokość wydatków na usługi niematerialne, jakie podatnik będzie mógł ująć w kosztach uzyskania przychodu, jeżeli usługi świadczone są na rzecz podatnika przez podmioty powiązane. Limit ten wyniesie łącznie w roku podatkowym 3 mln zł + 5% EBDITA ustalonej w oparciu o wynik podatkowy. Wydatki, które podlegać będą limitowaniu, dotyczą wynagrodzenia z tytułu usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze, a także wszelkiego rodzaju opłaty i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z wartości niematerialnych i prawnych.
11. Wyłączenie z kosztów podatkowych korzyści z tytułu optymalizacji podatkowych
Podatnicy, którzy posiadają wartości niematerialne i prawne (np. znaki towarowe), od których dokonują odpisów amortyzacyjnych, od 1 stycznia 2018 roku nie będą mogli zaliczyć tych odpisów do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli wartości te były przez podatnika przed ich ostatnim nabyciem lub wytworzeniem, zbyte w jakiejkolwiek formie. Wyłączeniu z kosztów podlegać będzie wartość odpisów ( z uwzględnieniem odpisów już dokonanych, zaliczonych do kosztów uzyskania przychodu), przekraczająca wartość przychodu ze zbycia tych wartości niematerialnych i prawnych.
12. Wzrost odpisów z tytułu ulgi na badania i rozwój
W obecnym stanie prawnym podatnicy kwalifikujący się do mikro, małych lub średnich przedsiębiorców, uprawnieni są do odliczenia 50 proc. kosztów kwalifikowanych (w przypadku dużych przedsiębiorców wartość ta wynosi w zależności od kategorii kosztów – 50 proc. dla wydatków pracowniczych oraz 30 proc. dla innych wydatków). Od 1 stycznia 2018, wysokość kosztów kwalifikowanych podlegających odliczeniu wyniesie 100 proc. W konsekwencji, każda złotówka zainwestowana w badania i rozwój obniży o złotówkę podstawę opodatkowania, niezależnie od wielkości przedsiębiorcy. Podmioty posiadające specjalny status Centrum Badawczo-Rozwojowego odliczą do 150 proc. wydatków kwalifikowanych.
13. Wyodrębnienie źródła przychodów „zyski kapitałowe”
W związku z wprowadzeniem przez ustawodawcę odrębnego źródła przychodów, jakimi są zyski kapitałowe, podatnicy będą zobowiązani do wyodrębnienia przychodów i kosztów dotyczących poszczególnych źródeł na podstawie prowadzonej ewidencji rachunkowej. – Konieczna więc będzie zmiana zasad prowadzonej ewidencji księgowej, by możliwe było określenie dochodu/straty, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy dla dwóch odrębnych źródeł.
– Co istotne, przychodów z działalności operacyjnej nie będzie można pomniejszyć o koszty uzyskania przychodów ze źródła „zyski kapitałowe”. Ewidencja prowadzona przez podatnika powinna zapewniać możliwość przyporządkowania kosztów uzyskania przychodów innych niż bezpośrednie (pośrednich) do właściwego źródła przychodów. W przypadku kosztów odnoszących się do obu źródeł, konieczne będzie zastosowanie odpowiedniego klucza alokacji.