Jak rozliczać VAT przy nieodpłatnych przekazaniach towarów?

Spółka zamierza zorganizować turnieje tenisowe, podczas których będą wydawane nagrody. Jakie skutki w podatku VAT wywoła takie zdarzenie?

Czy nieodliczenie podatku VAT od nabycia towarów (prezentów) przekazywanych następnie nieodpłatnie na cele reprezentacji i reklamy zwalnia podatnika z naliczenia VAT należnego od tych przekazań?

1. Zakupy, od których przysługuje prawo do odliczenia VAT
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przy czym kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w otrzymanych przez niego fakturach. Wynika to z art. 86 ustawy o VAT.

Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tj. do czynności zwolnionych z VAT lub czynności niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zatem, dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością spółki może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub świadczenia usług podlegających opodatkowaniu. Zakupy te bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić, gdy zakup towarów (i usług) nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez spółkę obrotów.

W interpretacji indywidualnej z 8 czerwca 2012 r., nr IPPP1/443-436/12-2/ISz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, iż:

„(…) Aby (…) można było wskazać, iż określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów. (…)”

W związku z powyższym uznać można, że wydatki ponoszone na zakup towarów wręczanych następnie uczestnikom turnieju jako nagrody rzeczowe oraz prezentów przekazywanych na cele reprezentacji i reklamy, mają pośredni związek z działalnością spółki. Jeśli jest to działalność opodatkowana VAT, to na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu tych zakupów.

2. Nieodpłatne przekazanie towarów a VAT należny
Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT należy rozumieć również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, a także wszelkie inne darowizny – jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Zatem, nieodpłatne przekazanie nagród oraz prezentów należy opodatkować VAT.

Należy jednak zwrócić uwagę na obowiązujące wyłączenie z opodatkowania prezentów o małej wartości, przy zachowaniu warunku, aby wartość prezentów wydanych w ciągu roku podatkowego na rzecz jednej osoby nie przekroczyła określonej kwoty.

Zgodnie bowiem z treścią art. 7 ust. 4 ustawy, przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

1) o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;

2) których przekazania nie ujęto w powyższej ewidencji, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Uwaga

Przekazanie prezentów o małej wartości nie jest opodatkowane, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.

W pierwszej kolejności należy więc uznać, iż na podatniku będzie ciążył obowiązek naliczenia podatku VAT należnego w sytuacji, gdy wręczane nagrody uczestnikom turnieju czy przekazywane nieodpłatnie prezenty potencjalnym klientom podatnika nie będą spełniały definicji prezentu o małej wartości. Obowiązek opodatkowania tego przekazania powstanie na podstawie powoływanego powyżej przepisu art. 7 ust. 2 ustawy VAT.

Jednak jeśli mieszczą się one w definicji prezentów o małej wartości – to podatnik nie będzie zobowiązany do wykazywania VAT należnego od tych nieodpłatnych przekazań.

3. Czy podatnik może decydować o odliczeniu VAT?
Jak już wspominano opodatkowanie nieodpłatnych przekazań towarów jest uzależnione od tego, czy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT od ich nabycia. Z kolei prawo do odliczenia jest uzależnione do tego, czy taki zakup był związany z czynnością opodatkowaną, czy nie.

Należy zwrócić uwagę, że w tego rodzaju sytuacjach możliwe są dwa rozwiązania. Po pierwsze podatnik może uznać, że kupowane towary, które następnie mają zostać nieodpłatnie przekazane, nie będą związane z działalnością podlegającą opodatkowaniu – wówczas podatnik nie będzie miał prawa do odliczenia podatku. Jest to konsekwencją planowanego przeznaczenia towaru dla celów czynności nieopodatkowanych. W takim przypadku z uwagi na brak prawa do odliczenia podatnik nie będzie musiał opodatkowywać nieodpłatnego przekazania towarów. Z kolei związek z czynnościami nieopodatkowanymi potwierdzać będzie brak prawa do odliczenia VAT.

W drugim przypadku podatnik może uznać, że skoro zakup towarów służy wyłącznie prowadzonej przez niego działalności opodatkowanej ma prawo do odliczenia VAT. W konsekwencji zakup tych towarów, przeznaczonych następnie do nieodpłatnego przekazania, będzie łączył się z prawem do odliczenia podatku naliczonego. Z kolei prawo do odliczenia przy zakupie będzie skutkować tym, że czynność nieodpłatnego przekazania trzeba będzie opodatkować.

W obu przypadkach zasadniczo rezultat ekonomiczny jest taki sam. Należy się jednak zastanowić na tym, czy intencje podatnika mogą decydować o skutkach podatkowych danej czynności.

Odnosząc powyższe do zadanego pytania, podatnik może stwierdzić, iż nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego, ponieważ zakupione towary (nagrody) będą przekazane na cele czynności nieopodatkowanej. Skoro prawo to mu nie przysługuje, nie będzie musiał opodatkowywać nieodpłatnego przekazania.

Jednak w przypadku nabycia towarów przekazywanych następnie na cele reprezentacji i reklamy taka opcja tj. brak prawa do odliczenia VAT – zdaniem redakcji – nie jest możliwa, ponieważ czynności te związane są z opodatkowaną działalnością firmy. W związku z tym przekazywane nieodpłatnie prezenty należałoby opodatkować.

Pamiętać jednak należy, że obowiązek wykazania VAT od przekazania ww. towarów nie wystąpi w sytuacji, gdy nagrody (prezenty) te będą spełniały definicję prezentów o małej wartości i przekazanie to nastąpi na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.