Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, od wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego wykazanej na fakturze. Jeśli jednak pojazdy te wykorzystywane są przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej, to związane z nimi wydatki podlegają odliczeniu w pełnej wysokości.
W art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT zostały ustanowione dwa warunki, które łącznie muszą być spełnione, aby podatnikowi w stosunku do tego typu samochodów przysługiwało prawo do odliczenia VAT w 100%, tj.:
sposób wykorzystania ww. pojazdów (zwłaszcza określony w ustalonych przez podatnika zasadach ich używania) wyklucza ich użycie do celów prywatnych,
wykluczenie użytku prywatnego musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu.
Obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu (jak również składania informacji VAT-26) nie dotyczy pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do:
a) odsprzedaży,
b) sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika,
c) oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze
– jeżeli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.
Na tym tle powstały wątpliwości, czy prawo do pełnego odliczenia przysługuje w przypadku nabycia samochodów (jak i wydatków poniesionych na ich używanie) z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży, jeśli przed ich faktyczną dostawą będą one zarejestrowane i wykorzystywane jako samochody demonstracyjne.
Zdaniem redakcji, zasadne byłoby traktowanie tych samochodów jako pojazdów przeznaczonych do odsprzedaży, w odniesieniu do których można odliczać VAT w pełnej wysokości bez prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu (potwierdzającej ich wykorzystywanie wyłącznie na cele demonstracyjne) i składania informacji VAT-26.
Niestety, Ministerstwo Finansów w broszurze informacyjnej pt. „Nowe zasady odliczania podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi” zamieszczonej na stronie www.finanse.mf.gov.pl wyjaśniło, że dla takich pojazdów w celu pełnego odliczania VAT prowadzenie ewidencji przebiegu jest konieczne.
Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 19 sierpnia 2014 r., nr IPTPP4/443-359/14-6/JM. Organ podatkowy stwierdził, że użycie w art. 86a ust. 5 ustawy wyrazu „wyłącznie” wskazuje, że zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji nie obejmuje sytuacji, gdy pojazdy są wykorzystywane – choćby przejściowo – do innych celów (np. jazda próbna, użytek służbowy podatnika itp.).
Jak czytamy:
„(…) w odniesieniu do pojazdu, który np. jest przeznaczony do sprzedaży, ale przed jej dokonaniem jest wykorzystywany przez podatnika jako pojazd demonstracyjny (…), nie może być zastosowane zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji. Ewidencja dla tego rodzaju pojazdów (jeśli jest to pojazd obiektywnie wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej) musi być prowadzona i powinna zawierać wszystkie elementy wskazane w ustawie. (…)”
Ponadto fakt przeznaczenia pojazdu do odsprzedaży, w przypadku gdy przed jego dostawą podatnik wykorzystuje go do jazd próbnych/demonstracyjnych nie świadczy – zdaniem fiskusa – o użytku pojazdu wyłącznie do działalności gospodarczej. Organ podatkowy wskazał, że z uwagi na nieprowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu nie znajdzie zastosowania przepis art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT umożliwiający dokonanie odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego z faktur dokumentujących poniesione wydatki na nabycie paliwa do takiego pojazdu.
Dyrektor IS przypomniał także, że do dnia 30 czerwca 2015 r. podatnikowi nie przysługuje ograniczone do 50% odliczenie VAT w odniesieniu do zakupu paliwa do napędu tego pojazdu.
Analogiczne stanowisko wyraził również Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 7 lipca 2014 r., nr ITPP2/443-461/14/AP, w której czytamy m.in.:
„(…) skoro opisane we wniosku samochody osobowe nowe oraz samochody osobowe używane, będą przeznaczone do odprzedaży, ale przed jej dokonaniem będą wykorzystywane jako demonstracyjne (wyłącznie do jazd próbnych), a więc będą podlegały rejestracji, przy czym regulamin firmy zakazuje ich używania do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, Spółce – wbrew stanowisku wyrażonemu we wniosku – nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego od ich nabycia oraz zakupów przeznaczonego do nich paliwa i materiałów eksploatacyjnych, bez prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, potwierdzającej ich wykorzystanie wyłącznie na cele demonstracyjne w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i bez złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego informacji o tych pojazdach, ale będzie przysługiwało prawo do odliczenia 50% kwoty ww. podatku naliczonego, o ile nie zaistnieją wyłączenia wynikające z art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług. (…)”
Aby uniknąć sporów z fiskusem w kwestii odliczania całego VAT od wydatków na samochody demonstracyjne, podatnicy powinni złożyć do urzędu skarbowego informację o wykorzystywaniu ich wyłącznie do celów firmowych na druku VAT-26, ustalić zasady ich używania oraz prowadzić ewidencję przebiegu tych pojazdów.