Moment powstania obowiązku podatkowego wymaga od wykonawcy danej usługi prawidłowego określenia terminu jej wykonania. Ustawa o VAT nie definiuje tego momentu, ani w żaden sposób nie precyzuje, jakimi kryteriami należy posługiwać się dla jego określenia. Należy jednak wskazać, że o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter. Z kolei o charakterze i o dacie wykonania tej usługi decydują strony umowy cywilnoprawnej, chyba że moment ten jest określany przez obowiązujący przepis prawa regulujący zasady wykonywania danego rodzaju usług.
Tak stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, w interpretacji indywidualnej z dnia 12 maja 2014 r., nr ILPP1/443-104/14-3/AW.
Spółka w związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną nabywa usługi od podmiotów krajowych i zagranicznych (podatników VAT). Są to usługi, w odniesieniu do których obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych. Realizacja zleconej przez spółkę usługi odbywa się na podstawie umowy, zgodnie z ustalonym harmonogramem prac. Wykonanie ostatniej czynności określonej w harmonogramie prac jest jednoznaczne z zakończeniem realizacji usługi, co potwierdzane jest każdorazowo protokołem odbioru podpisywanym przez strony umowy. W praktyce zdarza się, że data podpisania protokołu nie jest tożsama z datą ostatniej czynności wykonanej w ramach harmonogramu. Procedury odbioru określone są szczegółowo w umowie. Z postanowień umowy wynika, że odbiór usługi następuje w dacie protokolarnego potwierdzenia ze strony spółki wykonania usługi.
Spółka ma w związku z tym wątpliwości, w którym momencie przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego, w świetle art. 86 ust. 10 ustawy o VAT.
W uzasadnieniu do interpretacji organ podatkowy wskazał, że prawidłowe określenie momentu wykonania usługi ma istotne znaczenie dla prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W analizowanej sprawie – jak wskazano – o wykonaniu usługi decyduje faktyczne jej wykonanie, nie zaś przyjęcie tej usługi na podstawie protokołu jej odbioru.
Organ podatkowy podkreślił, że obecnie obowiązujące przepisy nie wymagają dla powstania obowiązku podatkowego aby odbiór usługi był dokonywany na podstawie protokołu (np. zdawczo-odbiorczego). Natomiast postanowienia umów cywilnoprawnych o uznaniu usługi za wykonaną pozostają bez znaczenia dla ww. celów, mogą pełnić jedynie funkcję pomocniczą w przypadku zaistnienia wątpliwości.
Forma, sposób i rodzaj dokumentu potwierdzającego wykonanie usług, o których mowa, co do zasady powinny być określone w umowie. Jak wskazano, przyjętą praktyką jest w tym przypadku podpisywanie protokołu odbioru robót, potwierdzającego wykonanie całości prac objętych harmonogramem. Zatem z protokołu wynika kto i jakie prace wykonał, oraz kiedy zostały wykonane i przyjęte przez podatnika. W konsekwencji organ podatkowy uznał, że w przypadku ww. usług obowiązek podatkowy powstaje z momentem wykonania przez wykonawcę usługi, a nie w dacie protokolarnego jej odbioru.