Od 1 stycznia 2014 r. podatnik VAT, który sprzedaje używany samochód osobowy, będący środkiem trwałym w prowadzonej działalności gospodarczej, od którego nabycia nie był odliczony podatek naliczony, ma obowiązek opodatkowania tej transakcji. Zmianie uległ bowiem art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, który stanowił, że zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Obecnie zwolnienie to dotyczy towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W konsekwencji podatnik, który zakupił samochód osobowy np. na fakturę VAT marża, w związku z czym nie odliczył podatku naliczonego, sprzedając go musi naliczyć podatek VAT w stawce 23%.
Taka sama sytuacja dotyczy przypadku, gdy pojazd został nabyty od osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej.
Wycofanie z działalności bez VAT
Warto pamiętać o tym, że podatnicy nadal mają możliwość skorzystania z postanowień art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, z którego wynika, że nie podlega opodatkowaniu przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, np. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika, lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi nie przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Sprzedaż samochodu a VAT marża
Niekiedy jednak podatnik nie jest zainteresowany wycofaniem pojazdu (co nie wyklucza późniejszej jego sprzedaży), lecz zamierza go sprzedać w ramach prowadzonej działalności. Pojawia się wówczas pytanie, czy możliwe jest skorzystanie z postanowień art. 120 ust. 4 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.
Wykładnia gramatyczna tego przepisu wskazuje jednak na zasadnicze ograniczenia dotyczące możliwości skorzystania z procedury VAT marża, a mianowicie na to, że towar używany powinien być uprzednio nabyty przez podatnika w ramach prowadzonej działalności, a ponadto nabycie to powinno być „w celu odsprzedaży”. Poza tym towar ten powinien być nabyty od ściśle określonego podmiotu, wskazanego w art. 12 ust. 10 ustawy o VAT.
Tak te przepisy były rozumiane przez organy podatkowe. Wystarczy wskazać chociażby na interpretację indywidualną z 24 listopada 2009 r. (sygn. IPPP2/443-1033/09-2/MS), wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, który na pytanie podatnika, który planował w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedać na fakturę VAT marża używany samochód osobowy, który zakupił w od osoby fizycznej niebędącej płatnikiem podatku VAT, a który stanowił później środek trwały wykorzystywany w tejże działalności, uznał, że:
(…) W powstałej sytuacji faktycznej, powołane przepisy art. 120 ustawy nie znajdują zastosowania, ponieważ samochód został nabyty dla celów działalności gospodarczej (środek trwały) nie zaś w celu dalszej odsprzedaży.
Samochód nie musi być nabyty w celu odsprzedaży
W tym miejscu wskazać należy na dwie interpretacje indywidualne, wydane już w 2014 r., w których organ podatkowy uznał za dopuszczalne zastosowanie procedury VAT marża w odniesieniu do samochodów osobowych, które nie zostały nabyte bezpośrednio w celu odsprzedaży, lecz stanowiły środek trwały wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej.
W interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 15 maja 2014 r. (sygn. ILPP2/443-212/14-2/AK), wnioskodawca uważał, że analiza przepisów unijnych, a dokładniej art. 311 ust. 1 pkt 5 Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazuje, że:
(…) w definicji podatnika-pośrednika stosowanej dla celów opodatkowania marżą, system marży odnosi się także do wykorzystywania towarów. Zatem stosowanie systemu marży dotyczy również podatników u których odsprzedawane towary używane były uprzednio wykorzystywane w firmie (nie tylko nabywane czysto w celach odsprzedaży).
Ten przywołany artykuł 311 ust. 1 pkt 5 Dyrektywy 2006/112/WE Rady Unii Europejskiej z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, ma treść: „podatnik-pośrednik” oznacza każdego podatnika, który w ramach swojej działalności gospodarczej, w celu odsprzedaży, kupuje lub wykorzystuje do celów działalności swojego przedsiębiorstwa lub też importuje towary używane, dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie lub antyki, niezależnie od tego, czy podatnik ten działa na własny rachunek, czy też na rzecz osób trzecich na podstawie umowy, zgodnie z którą prowizja jest płacona od zakupu lub sprzedaży.
Organ podatkowy nie odniósł się do tego argumentu wnioskodawcy. Uznał jednak, że:
(…) Ta szczególna procedura dotyczy jednak tylko dostawy towarów używanych, które podatnik nabył od określonej kategorii podmiotów. Należy podkreślić, że do stosowania szczególnej procedury opodatkowania marżą uprawnieni są wszyscy podatnicy, którzy dokonują dostawy towarów nabytych w okolicznościach wymienionych w art. 120 ust. 10 ustawy. Zatem do sprzedaży samochodu może mieć zastosowanie szczególna procedura w zakresie dostawy towarów używanych zawarta w art. 120 ustawy, o ile spełnione zostaną warunki określone w art. 120 ust. 10 ustawy.
Takie samo stwierdzenie zostało zawarte w interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 3 czerwca 2014 r. przez tego samego Dyrektora Izby Skarbowej (sygn. ILPP2/443-243/14-4/MR).
Podatnicy, którzy byliby zainteresowani skorzystaniem z takiego rozwiązania powinni jednak pamiętać o tym, że ich interesy zabezpieczają tylko te interpretacje indywidualne, które zostały wydane na ich wniosek.